Batı, İslam mimarisini 500 yıl sonra keşfetti

İslam medeniyetinin Ortaçağ'da kullandığı mimariyi batı medeniyetleri 500 yıl sonra ancak kullanabildi.

İslam
ülkelerindeki Ortaçağ'dan kalma mozaiklerin, Batılı matematikçilerin
ancak 500 yıl sonra keşfedeceği gelişmiş geometrik özelliklere sahip
olduğu ortaya çıktı. Tarihçiler cami, türbe gibi binaların duvarlarında
iç içe geçmiş çokgen süslemeleri yaparken kumpas ve cetvel
kullanıldığına inanıyordu. Ancak Harvard Üniversitesi'nden Peter Lu ile
Princeton Üniversitesi'nden Paul J. Steinhardt'ın yürüttüğü araştırmada
'kumpas ve cetvel basit hatlar oluşturmaya yetse de, mozaik çinilerdeki
mükemmel beşli ve 10'lu simetrinin, ancak çok karmaşık bir sistemle
açıklanabileceği' belirtildi." 22 Şubat 2007'de AP, Reuters gibi
yabancı ajanslardan servis edilen bu haber, İslam mimarisinin ne kadar
ileri seviyede olduğunun yeni bir kanıtı. Görünen o ki Batılıların
İslam mimarisine ilgisi gitgide artıyor. Geçtiğimiz günlerde yayımlanan
ve pek çok dile çevrilen 'İslam Sanatı ve Mimarisi' de bu noktada
dikkat çeken çalışmalardan. Peter Delius ve Markus Hattstein
editörlüğünde hazırlanan kitapta, İslam mimarisinin insanı hayrette
bırakan estetiği, konunun uzmanı yirmi iki Batılı akademisyenin
kaleminden anlatılıyor. 'İslam Art and Architecture' adıyla ilk olarak
2001 yılında İngilizce olarak yayımlanan eser, İslam coğrafyasındaki
bölgeler ile hanedanlıkların tarihsel seyrini izleyerek, sanat
anlayışının bu coğrafyada geçirdiği değişiklikleri gözler önüne
seriyor. Görsel açıdan göz dolduran kitapta, binden fazla fotoğraf,
eskiz ve harita bulunuyor. İslamiyet, Suriye'den Filistin'e, Irak'tan
İran'a, Mısır'dan Tunus'a, İspanya'dan Fas'a, Orta Asya'dan Anadolu'ya
yayıldığı her coğrafyaya kendine has bir sanat ve mimari anlayış
bıraktı. Kitapta ele alınan bu bölgeler, tarih, mimari ve sanat olarak
üç bölüm halinde anlatılıyor. İslam sanatını mimari yapılar ile
sınırlamayan 'İslam Sanatı ve Mimarisi', minyatür, hat ve bezeme gibi
ince zevk ürünü sanatları da konu ediyor. Kitapta örnekleri verilen
elyazmalarından halılara, metal işlerinden çini ve mücevherlere pek çok
eserde İslam medeniyetinin mührü açıkça gözüküyor. Özbekistan'daki
tuğla ve çini süslemeleri, İspanya ve Magrip'teki geometrik süslemeler,
İran ve Hindistan'daki arabesk ifade biçimleri ve nihayet Osmanlıların
oluşturduğu sentez, İslamiyet'in güzele ve güzelliğe açılan kapısını
gözler önüne seriyor