Giriş
Din ilimdir. İlim de bir derya, bu deryadan bir yudum içen ve onun lezzetine varabilen, artık buradan daha çok içebilmenin arzusuyla yanar, tutuşur.
Müslüman bilim adamları, ilme ve ilmi çalışmalarına dört elle sarılmışlar ve bunu bir ibadet aşkı ile yapmışlardır. Bunun sebebi, İslamın ilmi farz kılmasıdır. Bu yüce destekle çalışan ilim adamları, zevkle ve şevkle çalışmışlardır. Neticede çok büyük başarılar elde etmişlerdir.
İslam Dünyası Alimleri’nin bilim ve medeniyete olan katkıları inkar edilemez derecededir. Bugün birçok Avrupa ülkesi üniversitelerinde hala bu alimlerinin kitapları ders kitabı olarak kabul görmektedir.Fakat İslam ilmini alan Avrupa, İslam maneviyatını almadığı için İslama saldırmaya olağan hızıyla devam etmektedir.
İslam Alimlerinin Başarıları
Avrupa’da, ilim adamlarının yakıldığı, hastaların, “Ruhuna şeytan girmiş” denilip diri diri yakıldığı dönemlerde, Müslümanlar medreleser kuruyor ve dünyanın her tarafından öğrencilere fizik, tıp, matematik ve astronomi konularında öğretim veriyorlardı.
Matematik, cebir, aritmetik, geometri, alanında Avrupalı alimlere hocalık yapan Müslüman alimler, dünyanın yuvarlak oluşu, ekseni ve güneşin etrafında dönüşünü Avrupa’dan yıllar önce ispatlamışlar, dünyanın çevresinin ölçülmesini başarmışlar, güneşin üzerindeki lekeleri keşfetmişler, güneş yılını bulmuşlardı. Yine güneş ve ay tutulmaları İslam alimleri tarafından gözlenmişti.
İslam dünyası alimlerinin bu başarılarında en büyük pay dinimiz İslam’a aittir. İslam dini, ilme layık olduğu değeri vermiştir. İlk inen ayet-i kerimeler “ oku “ başlar. Bunlarda ilimden, kalemden, okumaktan, öğrenmekten bahsedilmesi, bu dinin ilme ne kadar önem verdiğini göstermeye yeter. Birçok ayet-i kerimeler ve hadis-i şerifler, ilmi ve alimleri övmektedir. Alimler, peygamberlerin varisleri. Sayılırlar. Kur’an-ı Kerim, yerlere-göklere bakarak onları ibret almayı emreder. Bunlar hep ilmi teşvik edici mahiyetedir. İslam nazarında ilmin şerefi pek yücedir. Bunu açıklayan ayet-i kerime ve hadis-i şerifler çoktur.
İlim tarihine göz attığımızda , İslamiyetle büyük bir ilerleme kaydedilmiştir. Sadece din ilimleri değil, fen ilimleri alanında da parlak devirler yaşanmıştır. Ödevimde bu parlak devirleri yaşatan alimleri eserleri ile beraber kısa bir şekilde ele alınmaya çalışılmıştır.
İslam Alimleri ve Eserleri
İbn-i Haldun : İbn-i Haldun’dan; “ Tarihi ilim haline getiren sosyolojiyi kuran mütekeffir “ olarak Bahsedilir. Bunun nedeni Psikolojiyi tarihe uygulamış olması ve ilk defa tarih felsefesi yapmış olmasıdır. Fakat Tüm bunların dışında İbn-i Haldun’u bize asıl tanıtmış olan sosyoloji alanındaki çalışmalarıdır. “ Asırlarının müracaat kitabı “ sayılan Mukaddime’de sosyolojinin temellerini atmıştır. Bu çalışmaları ona “Sosyolojinin Kurucusu” ünvanını kazandırmıştır.
İbn-i Heysem : 965 senesinde Basra’da doğan İbn-i Heysem, Optik İlmine yaptığı çalışmalar ile zemin hazırlamış, bu ilmin kurucusu olarak görülmüştür. Büyütücü mercekler üzerinde yaptığı çalışmalar ile teleskopun keşfine altyapı hazırladı. Kainatın düzeni ve sistemi hakkında yazdığı: Kitabun fi Hayat-il-alem; İspanyolca , Latince ve İbraniceye çevrilmiştir.
İbn-i Rüşd : Endülüs’te yetişmiş olan ünlü filozof Aristo yorumlayıcısı olarak anılmıştır. Eserleri Avrupa Üniversitelerinde yüzyıllarca okutulmuştur. Bunun sonucunda birçok batılı bilgin İbn-i Rüşd’ün etkisinde kalmıştır. Felsefeye yaptığı çalışmalarda büyük katkılarda bulunması; bütün eserlerinin Latince’ye çevrilmesine yol açmıştır. Batı dünyasında felsefe alanında İbn-i Sina’dan bile daha fazla tanınmıştır.
İbn-i Sina : İslam Dünyası’nın en tanınmış bilgini olan İbn-i Sina; “çağların en büyük tıp araştırmacısı” ünvanını hak edecek çalışmalara imza atmıştır. “Kanun” adlı tıp kitabı Avrupa Üniversitelerinde 600 yıldan fazla ders kitabı olarak okutulmuştur. O’nun tıpa yaptığı hizmetler kendisi hakkında şu sözün kullanılmasına vesile olmuştur; “Tıbbı , Calinus diriltti, dağınık halde idi. Razi topladı, noksanları da İbn-i Sina tamamladı.
İslam Dünyasının en büyük alimlerinden biri olan İbn-i Sina sadece tıp alanında çalışmalar yapmamıştır. Tıp , jeoloji, fizik, farmakoloji gibi ilim dallarında yazdığı 270 kadar eseri yayınlanmıştır. En önemli eseri: “Bir milyon kelimelik” bir tıp sözlüğü olan; Kanun fi’ Tib’dir.
Uluğ Bey : Dini ilimlerde çok ileri, ayrıca astronomi ve astroloji ilimlerine vakıf alim olarak tanınan Uluğ Bey, daha çok astronomi ile tanınmıştır. Astronominin yanında trigonometri üzerinde yaptığı çalışmalarla da ilim dünyasında yeni bir çığır açmıştır. Uluğ Bey sadece İslam dünyasının değil tüm ilim dünyasında tanınan bir zattır.
Mimar Sinan : Seviyesine bugün bile ulaşılamayan, yüzlerce eser veren bir sanatkar olarak tarihe geçen dahi mimar olarak anılan Koca Sinan, Türk Mimarisinde erişilmeyecek bir dereceye yükselmiştir. Mimar Sinan içinde Süleymaniye ve Selimiye gibi muhteşem camilerin bulunduğu 84 camiye imza atmıştır. En önemli eserlerini İstanbul ve Edirne şehirlerinde veren Mimar Sinan, Osmanlının birçok şehrini de mamur hale getirmiştir.
Piri Reis : 400 sene önce bugünküne çok yakın dünya haritası çizen büyük coğrafyacı, Piri Reis aynı zaman da büyük bir denizcidir. Piri Reis Amerika keşfedilmeden önce, Amerika’nın varlığından haberdardı. Dünyanın en büyük kartograf ve coğrafyacılarından biri olan Piri Reis Bahriye adlı eseri ile ünlüdür. Bahriye’nin içindeki deniz atlasları önemlidir.
Ömer Hayyam : Cebirdeki “ Binom Formülü”nü bulan bilgin Ömer Hayyam astronomi alanında da büyük işler başarmıştır. Melikşah adına düzenlenen Celali takvimini, Nizamülmülk’ün desteği ile hazırlamıştır. Güneş yılına göre düzenlenen Celali Takvimi Batlamyus’un astronomik tablolarını esas olarak hazırlanmıştır. Cebirde temel olarak bilinen tarif, kavram ve formüllerin bir kısmını bu ilme ilk kazandıranların başında Ömer Hayyam da vardır.
Fatih Sultan Mehmet Han: Havan topunu icat eden padişah Fatih, Osmanlının 7. padişahıdır. İstanbul’un fethi dünya tarihinde en başta gelen olaylardan birisi olduğu gibi, Fatih de dünyada gelmiş geçmiş dehaların en başta gelenlerindendir.
Fatih Arapça ve Farsça nın yanında, İbranice, Keldanice, Rumca, İslavca ve Latince de bilmekteydi. Osmanlıya kazandırdığı büyük toplar devletin geniş alanları fethetmesinde yararlı olmuştur.Fatih’in kişiliği hakkında Yunan bilgini Trabzonlu Georgios şunları söylemiştir;
“İkinci Mehmet şüphesiz Kirus’tan da, Büyük iskenderden de, Sezar’dan da büyüktür. Hatta bir kelimeyle söylenecek olursa, gelmiş geçmiş bütün hükümdarlardan üstündür.”
Farabi : Sesin fiziki izahını ilk defa yapan alim olan Farabi; ilimleri sınıflandırarak dünya medeniyetine büyük katkılarda bulunmuştur. Başta matematik, botanik, felsefe, mantık, tıp ve musiki olmak üzere çeşitli bilim dallarında eserler veren Farabi, daha çok felsefe ile ilgilenmiştir. Bu alanda Aristo’yu geçtiği bile iddia edilir. Farabi’nin yetmiş kadar eseri bulunmaktadır.
Aksemseddin : Pasteur’dan 400 sene önce mikrobu bulan, Fatih’in Hocası, dini be tıbbi ilimlerde geniş bilgiye sahipti.Aksemseddin mikrobu keşfettiği zaman teknik Pasteur zamanındaki kadar gelişmemişti. Mikroskop bile yoktu o devirde. Hastalıkların gözle görülemeyecek kadar küçük canlılarla yayıldığını bulmak tek kelime ile harikaydı. En önemli eseri Maddet-ül Hayattır.
Taberi : Tefsir, kıraat, hadis, tarih, edebiyat, nahiv, matematik, tıp ve Şafii mezhebi fıkıh alimi olan Taberi, özellikle tefsir ilminde meşhur olup, tefsiriyle tanındı. Cami-ul Beyan ve Te’vil-ül-Kur’an adlı bu eseri, eshab-kiramın ve tabiinin rivayetlerini toplayan en geniş tefsirlerindendir.
İbn-i Batuta : 29 sene ülke ülke, kıt’a kıt’a dolaşan büyük seyyah İbn-i Battuta, usanmayan, yılmayan, bıkmayan bir azime sahipti. İbn-i Battuta Seyahatnamesi’nde gidip gezdiği yerlerdeki insanların kılık kıyafet, örf, adet ve geleneklerini de anlatmıştır. İbn-i Battuta’nın tabiat tasvirleri çok zayıf, hatta yok gibidir. Tabiat şartlarına, iklime az ilgi duymuştur. Eserinde daha çok insanı ön plana almıştır.
Hezarfen Ahmed Çelebi: Dünyada ilk olarak uçmayı başaran Müslüman Bilgindir. Ahmed Çelebi bilhassa hava akımları ve kuşların uçuşunu inceleyerek çalışmalarını geliştirdi. 1636 yılında galata kulesinden Üsküdar’a kadar uçmayı başarmıştır.
Evliya Çelebi : Seyahatnamesi ile meşhur büyük Türk seyyah ve yazarıdır. Türk-İslam Edebiyatının, dünyaca tanınmış bir şahsiyeti olan Evliya Çelebi; Anadolu, Suriye, Filistin, Rumeli, Macaristan, Transilvanya, Polonya, Almanya, Avusturya, Bosna-Hersek, Hollanda, Dalmaçya, Kırım, Kafkasya, İran, Irak, Mısır, Hicaz ve Girit’i gezmiştir. Buraları Seyahatnamesinde edebi bir dille anlatmıştır.
Ebu Kamil Şuca : Avrupa’ya matematiği öğreten İslam bilginidir. Bilhassa matematik ve cebir sahasındaki başarıları ile dikkati çekmiştir. Cebir tarihinde ilk defa olarak, ikinci derecenin üstünde denklemlerin çözümünü tam bir hassasiyetle gerçekleştirmiştir. En meşhur eseri Kitab-ül cebr ve-l mukabele’dir.
Ebubekir er-Razi : Keşifleriyle ün salan, asırlar boyu Avrupa’da ders veren kimyager doktor Ebubekir er-Razi, devrinin en büyük bilgidir. Ebubekir er-Razi ortaçağın en büyük klinikçisi olarak nam salmıştır. Kızamık ve çiçek hastalığını ilk defa birbirinden ayıran ve tedavi metodunu bulan odur. Zührevi hastalıkları incelemiş, ameliyatlarda ilk defa hayvan bağırsağını dikiş ipliği olarak kullanmıştır. O, ayrıca, Müslümanlara her türlü tesirden uzak, tarafsız inceleme ve araştırmayı öğretti. Gut ile romatizmayı birbirinden ayırdı. Razi’nin eserleri nerdeyse tıbbın bütün dallarını kapsar. Razi hastalarını sür’atli tedavi etmek ve kesin teşhis koymakla da tanındı. Bu alanda “ Bir Saat İçinde Tedavi” adlı eseriyle şöhret kazandı. Günümüzün tıbbi bugüne gelişinde onun çalışmalarına çok şey borçludur.
Ebu’l Vefa Buzcani : Trigonometriye tanjant, kontanjant, sekant ve kosekantı kazandıran matematikçi bilgindir. Ebu’l Vefa , çağına kadar hiçbir matematikçinin yapamadığı incelikte trigonometrik çizelgeler düzenledi. Onun matematiğe kazandırdığı bu yenilikleri, Avrupa’da ancak beş yüzyıl kadar sonra Alman bilgini Johann Müller tarafından ortaya atılıp kullanılabildi. Bu demektir ki, Avrupa, ancak Ebü’l Vefa’nın eserlerini Batı dillerine çevrilmesinden sonra, bu konudaki bilgilere sahip olabilmiştir. Trigonometrinin yanında cebir ilmi üzerinde de derinlemesine çalışmalarda bulunan Ebü’l Vefa, o zamana kadar bilinmeyen dördüncü dereceden denklemlerinin çözümünü gerçekleştirdi.
İbn-i Nefis : Avrupalılardan üç asır önce küçük kan dolaşımını keşfeden İbn-i Nefis, İslam dünyası tıp çevrelerinde meşhurdur. Asırlar boyunca emsali yetişmeyen üstün bir idarecilik ve tabiplik örneği ortaya koymuştur. İlaçlar konusunda İbn-i Sina’yı çok geride bırakmıştır.
İbn-i Nefis, özellikle kalbin ve teneffüs yollarının anatomisi üzerinde durdu. Böylece, kanın kalpten akciğerlere, akciğerlerden de kalbe geliş-gidiş sistemini inceledi. Metodu bizzat tecrübe ve müşahede etti. Böylece tıp sahasında taklitçilikten kurtulmaya, nazariyecilikten pratik ve tecrübeye geçiş devrini açmıştır.
Ali Kuşçu : Timurlular devrinde Semerkant’ta yetişmiş, daha sonra Osmanlı ülkesinde büyük bir şöhret kazanmış olan Türk astronom ve matematikçidir. Ali kuşçu, yalnız telif eserleri ile değil, çalışma ve yol göstermesiyle devrini aşan büyük bir alimdir. En önemli eseri Risale Fi’l Fethiyye’dir. Bu eseri Otlukbeli zaferinin bir armağanı olarak Fatih Sultan Mehmed’e takdim etmiştir. Ali Kuşçu bu eserinde, ekliptiliğin eğilimini bizzat kendisi hesap ederek 23 30 13 bulmuştur. Bu değer bugünkü hesaplara göre çok yakındır.(23 27)
Prof. Abdusselam : Nobel armağanı alan alan ilk Müslüman ilim adamı olan Abdüsselam, bu ödülü, zayıf ve elektronikmagnatik kuvvetlerin birleşik alan teorisi ile almıştır. Bu teori, bir yandan öyar simetrisi prensibine, diğer yandan da simetrilerin kendiliklerinden bozulması prensibine dayanmaktaydı.
Abdusselam, sadece fizikteki çalışmaları ile değil, idarecilik ve yöneticiliği ile de örnek gösterilecek bir şahsiyettir.
Abdusselam, yapmış olduğu bu çalışmalarındaki başarısını İslama bağlar. Şu ayetin anlamında insanları araştırmaya sevk ve kainattaki her şeyin kusursuz olduğunu ve bunun neticesinde Allah’ın varlığını inkarın mümkün olmadığını söyler. “Rahman’ın yarattığında kusur göremezsin. Haydi çevir gözünü: Kusur görecek misin? Bunun için Müslümanların bu gerçekler ışığında ilme gereken önemi vermeleri ve geri kalmış durumlarından kurtulmaları gerektiğini söyler.
Sonuç
İslam alimleri, bütün ilimlerin temeline harçlarını koymuşlardır. Gerçek bu iken , Avrupalılar birçok buluşu kendilerine mal ettiler. Göz göre göre gerçekleri ters yüz etmişlerdir, ediyorlar. Son olarak Papa Benedict, İslamın Medeniyet hiçbir katkı yapmadığını sadece şiddetle dünyaya yayıldığını söylemiştir.
“İslam yeryüzüne doğruyu, iyiyi, güzeli, faydalıyı ve adaleti temsil ettiği için yayılmıştır. Bütün tarihi gerçekler ortada iken aklın ve gerçeğin doğru yolu olan tevhitten ayrılıp teslis gibi akıl dışı bir yola sapan ve insanın günahsız doğduğu gerçeğine karşıt olarak günahkâr olarak doğduğu yanlış yoluna sapan ve insanın tabiatın emanetçisi olduğu gerçeğini bırakıp tabiatın sahibi olduğu iddiasında bulunan yanlış bir zihniyetin mensubu olarak saadetin tek yolu olan asırlar boyu yeryüzünde hak ve adaleti tesis etmiş bulunan İslam’ın ve onun muhterem ve mübarek, Allah’ın sevgilisi ve bütün kâinatın kendisi için yaratıldığı Peygamberi hakkında gerçek, ilim ve tarih dışı sözler sarf etmek ne büyük bir bedbahtlıktır.” Prof. Dr. Necmettin Erbakan’ın da bahsettiği üzere, İslam tüm dünyaya barış getirmiş, ilme her daim açık olmuş, şiddete her zaman karşı çıkmıştır.
Netice olarak şunu söylüyebiliriz :”Batı medeniyetinin temelinde İslam kültür ve medeniyetini vardır.”
Kaynakça:
1) Adil AKYÜZ, Bilime Yön Veren İslam Alimleri Cilt1,2
2)_____________http://www.milligazete.com.tr/index.php?action=show&type=news&id=35677
3)
www.kimkimdir.com/ibnisinaYazan: Ünal ÇuLcu
Anasayfa 
